تاریخچه: آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ (WADA) در نوامبر 1999 با هدف ترویج و هماهنگی بین‌المللی در امر مبارزه با دوپینگ در ورزش تأسیس و پیش‌نویس مجموعه قوانین یا کد WADA در سال 2002 در دفتر منطقه‌ای اروپا در لوزان تدوین و ارائه شد. در سال 1381 ایران به عنوان یکی از 4 کشور آسیایی عضو هیات مؤسسان WADA در تاسیس این نهاد بین المللی نقش آفرینی کرد. دومین کنفرانس جهانی دوپینگ در کپنهاگ (2003) با شرکت 80 دولت از جمله ایران و اکثریت فدراسیون‌های بین‌المللی تشکیل شد که کد WADA در آن کنفرانس مورد تأیید و تصویب قرار گرفت. ایران نیز با پذیرش و امضاء کد WADA تعهد خود را به این پیمان بین المللی اعلام نمود و پس از آن نظام‌نامه ستاد ملی مبارزه با دوپینگ ایران با توجه به سند بالادستی (کدوادا) تصویب و ابلاغ گردید. در سال 1388قانون الحاق دولت ج.ا.ایران به کنوانسیون بین‌المللی مبارزه با دوپینگ در ورزش یونسکو توسط مجلس شورای اسلامی تصویب و توسط شورای نگهبان تأیید شد و پس از آن در سال 1390 قانون عضويت دولت ج.ا.ايران در WADA نیز توسط مجلس شوراي اسلامي مورد تأیید قرار گرفت و این قانون رسما به دولت جمهوری اسلامی ایران ابلاغ گردید. قوانین و مقررات آژانس بین‌المللی مبارزه با دوپینگ توسط کشورهای متعهد به رعایت کد، قابل استناد و اجرا می‌باشد. مجموعه مقررات ملی مبارزه با دوپینگ در ایران نیز مطابق با کد WADA به روز شده و پس از تأیید و تصویب WADA اجرایی گردید. درباره قوانین: قوانین مبارزه با دوپینگ، قوانین حاکم بر شرایطی است که ورزش مطابق آن انجام می‌شود. این قوانین با این هدف که قوانین و مقررات مبارزه با دوپینگ به شیوهای هماهنگ و یکنواخت در سراسر جهان به اجرا درآید، دارای طبیعتی متمایز از رویههای کیفری و مدنی است. این قوانین قرار نیست براساس مقتضیات ملی و استانداردهای قانونی قابل اجرا در دادرسیهای کیفری یا مدنی تفسیر یا محدود شود، اگرچه آنها باید به روشی که به اصول تناسب و حقوق بشر احترام میگذارد، تدوین شوند. کلیه دادگاهها و هیئتهای دادرسی و مراجع قضایی در هنگام بررسی حقایق و قوانین و مقررات مربوط به هر پرونده ارائه شده، باید از طبیعت متمایز قوانین مبارزه با دوپینگ، که کد را تشکیل میدهند آگاه بوده و به آن احترام بگذارند. همچنین باید در نظر بگیرند این قوانین و مقررات رضایت طیف وسیعی از ذینفعان در سراسر جهان در رابطه با آنچه برای حمایت و تضمین ورزش منصفانه ضروری است را به نمایش میگذارد. بر اساس کد وادا، ایران‌نادو مسئولیت انجام همه جنبههای کنترل دوپینگ را بر عهده دارد. مبانی منطقی و بنیادین قوانین مبارزه با دوپینگ ایران‌نادو و کد برنامه‌های مبارزه با دوپینگ بر اساس ارزش ذاتی ورزش ایجاد شدهاند. از این ارزش ذاتی اغلب بعنوان "روح ورزش" یاد می‌شود: و آن رسیدن به بالاترین درجات انسانی با روش‌های اخلاقی و به کمک استعدادهای اختصاصی و ذاتی هر ورزشکار است. برنامه‌های مبارزه با دوپینگ به دنبال محافظت از سلامت ورزشکاران و ایجاد فرصتی برای ورزشکاران است تا بدون استفاده از مواد و روش‌های ممنوعه به بالاترین و ارزشمندترین رتبههای بشری دست پیدا کنند. برنامه‌های مبارزه با دوپینگ به دنبال حفظ عدالت در ورزش به شکل احترام به قوانین، سایر رقبا، رقابت منصفانه، شرایط بازی برابر و ارزش ورزشی است که جهانیان برای ورزش پاک قائل هستند. روح ورزش احترام گذاشتن و ارج نهادن به روح، جسم و روان انسانی است. جوهره المپیزم بصورت ارزشهایی که در ورزش و از طریق ورزش پدیدار می‌شود، منعکس می‌گردد، از جمله: • سلامتی • اخلاق‌گرایی، بازی منصفانه و صداقت • حقوق ورزشکار مندرج در کد • دستیابی به عالیترین سطح عملکرد • شخصیت و تحصیلات • سرگرمی و شادی • کار گروهی • فداکاری و تعهد • احترام به قوانین و مقررات • احترام به خود و سایر شرکتکنندگان • شجاعت • همبستگی و احترام به عموم روح ورزش در انجام بازی صادقانه نمایان می‌شود. دوپینگ در اساس با روح ورزش در تضاد است. برنامه ملی مبارزه با دوپینگ ایران‌نادو با این هدف که بعنوان سازمان ملی مبارزه با دوپینگ در ایران فعالیت کند، توسط دولت جمهوری اسلامی ایران با تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان تأسیس شد. به همین ترتیب، بر اساس بند 20.5.1 کد، ایران‌نادو بطور ویژه دارای مسئولیتها و اختیارات لازم است تا در تصمیمات و فعالیتهای خود مستقل از بدنه ورزش و دولت عمل کند. حوزه حکم فرمایی قوانین مبارزه با دوپینگ قوانین مبارزه با دوپینگ شامل حال موارد زیر می‌شود: الف) ایران‌نادو، شامل اعضای هیئت رئیسه، مدیران، مأموران و کارمندان تعیین شده، که در هر بخش از کنترل دوپینگ شرکت دارند؛ ب) فدراسیون‌های ملی ایران، شامل اعضای هیئت رئیسه، مدیران، مأموران و کارمندان تعیین شده، و شرکت ثالث طرف قرارداد و کارمندان آن، که در هر بخش از کنترل دوپینگ شرکت دارند؛ ج) ورزشکاران زیر، کارکنان پشتیبان ورزشکاران و سایر اشخاص (از جمله افراد Protected)، خواه این شخص تبعه یا مقیم ایران باشد: 1. کلیه ورزشکاران و کارکنان پشتیبان ورزشکار که عضو یا دارنده گواهینامه از هر فدراسیون ملی در ایران یا هر عضو یا سازمان وابسته به هر فدراسیون ملی در ایران (شامل باشگاهها، تیم‌ها، انجمنها یا لیگها) باشند؛ 2. کلیه ورزشکاران و پرسنل پشتیبان ورزشکار در هر مقامی که در رویدادها، مسابقات، و سایر فعالیتهایی که توسط فدراسیون ملی در ایران سازماندهی، تشکیل، تصویب و به رسمیت شناخته شدهاند، یا توسط هر عضو یا سازمان وابسته به هر فدراسیون ملی در ایران (از جمله باشگاهها، تیم‌ها، انجمنها یا لیگها) برگزار می‌شوند شرکت می‌کنند؛ 3. هر شخص ورزشکار یا فرد پشتیبان ورزشکار یا شخص دیگری که به موجب اعتبارنامه، گواهینامه یا تنظیم قراردادی دیگر، یا به طرق دیگر، در هر فدراسیون ملی در ایران یا هر عضو یا سازمان وابسته هر فدراسیون ملی در ایران (شامل باشگاهها، تیم‌ها، انجمنها یا لیگها) در جهت مبارزه با دوپینگ دارای اختیار است؛ 4. کلیه ورزشکاران و کارکنان پشتیبان ورزشکار که به هر شکلی در هر فعالیتی که توسط برگزارکننده رویداد ملی یا یک لیگ ملی که به فدراسیون ملی وابسته نیست، سازماندهی، برگزار، تشکیل یا تصویب می‌شود، شرکت می‌کنند. 5. ورزشکاران غیرحرفهای، که منظور هر شخصی است که برای اهداف تفریحی در فعالیتهای ورزشی یا تناسب اندام مشارکت دارد اما در رقابتها یا رویدادهای سازمان یافته و به رسمیت شناخته شده توسط فدراسیون ملی یا به میزبانی آن یا توسط هر انجمن وابسته یا غیروابسته، سازمان، باشگاه، تیم یا لیگ، شرکت نمی‌کند، یا کسی که در طول 5 سال پیش از ارتکاب به هر گونه تخلف (ADRV)، در رویدادی در سطح بین‌المللی (همانگونه که برای هر فدراسیون بین‌المللی و همسو با استاندارد بین‌المللی نمونه‌گیری و تحقیقات تعریف شده)، ملی (همانگونه که برای ایران‌نادو یا سایر ارگانهای مبارزه با دوپینگ و همسو با استاندارد بین‌المللی نمونه‌گیری و تحقیقات تعریف شده) فعالیت نداشته است یا در یک رویداد بین‌المللی در رده آزاد بعنوان نماینده ایران یا کشور دیگری شرکت نداشته، یا نام او در لیست RTP یا TP فدراسیون بین‌المللی، ایران‌نادو یا سازمان مبارزه با دوپینگ دیگری نبوده باشد. د) سایر اشخاصی که این مجموعه قوانین اختیار آنها را به ایران‌نادو میدهد، شامل ورزشکاران تبعه یا مقیم ایران و کلیه ورزشکارانی است که برای مسابقه، تمرین یا غیره در ایران حضور دارند. مشارکت و یا حضور هر یک از افراد فوق الذکر در ورزش ایران، به منزله موافقت با قوانین مبارزه با قوانین مبارزه با دوپینگ و پایبندی به اجرای این قوانین مبارزه با دوپینگ، از جمله پیامدهای نقض آن و قضاوت هیئتهای دادرسی مشخص شده در فصول 8 و 13 که برای رسیدگی و تعیین پروندهها و تجدید نظر در قوانین مبارزه با دوپینگ به ایران‌نادو معرفی می‌شوند می‌باشد. کل ورزشکارانی که در بالا تعریف شدند متعهد و ملزم به رعایت قوانین مبارزه با دوپینگ هستند، در این مجموعه قوانین، ورزشکاران زیر بعنوان ورزشکار سطح ملی در نظر گرفته می‌شوند و بنابراین مقررات خاص مندرج در این قوانین مبارزه با دوپینگ که برای ورزشکاران سطح ملی (بعنوان مثال نمونه‌گیری، TUE،Whereabouts و مدیریت نتایج) قابل اجرا هستند، در مورد چنین ورزشکارانی قابل اجرا است: الف) ورزشکاران عضو هر فدراسیون ملی یا دارنده گواهینامه آن فدراسیون در ایران یا هر سازمان دیگری که وابسته به یک فدراسیون ملی از جمله انجمنها، باشگاهها، تیم‌ها یا لیگها هستند. ب) ورزشکارانی که در هر مسابقه، رویداد یا فعالیتی که توسط فدراسیون ملی یا هر انجمن، سازمان، باشگاه، تیم یا لیگ وابسته یا توسط دولت در ایران سازماندهی، به رسمیت شناخته شده و برگزار می‌شوند شرکت می‌کنند؛ ج) هر ورزشکاری دیگری که به موجب اعتبار، گواهینامه یا تنظیم قراردادی دیگر، در حوزه صلاحیت فدراسیون ملی ایران یا هر انجمن، سازمان، باشگاه، تیم یا لیگ وابسته ایران در جهت مبارزه با دوپینگ در ایران قرار میگیرد. د) ورزشکارانی که در هر فعالیتی که توسط برگزارکننده رویداد ملی یا هر لیگ ملی دیگر برگزار شده یا به رسمیت شناخته شده یا میزبانی می‌شود و هیچ وابستگی به فدراسیون ملی ندارد شرکت می‌کنند. با این وجود، در صورتیکه چنین ورزشکارانی توسط فدراسیون‌های بین‌المللی مربوطه بعنوان ورزشکاران سطح بین‌المللی طبقهبندی شوند، از نظر قوانین مبارزه با دوپینگ ورزشکار سطح بین‌المللی (و نه ورزشکار ملی) در نظر گرفته خواهند شد. گفتار پایانی: آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ تأکید دارد که اولین و اساسی‌ترین گام در راه مبارزه با دوپینگ، آموزش و اطلاع‌رسانی جامع و کافی به همه افراد درگیر با ورزش شامل ورزشکاران، مربیان، نیروهای پشتیبان، سرپرستان تیم‌ها و در ورزشکاران جوان‌تر والدین ایشان است. آموزش‌ها شامل منطق مبارزه با دوپینگ، تعاریف دوپینگ، آشنایی با روند نمونه‌گیری، حقوق ورزشکار در موارد مربوطه، قوانین و مقررات آژانس یا کد وادا، عوارض و اثرات سوء دوپینگ بر سلامت افراد و در نهایت محرومیت‌های ورزشی و اجتماعی ناشی از ارتکاب تخلفات است. وظایف ورزشکاران و نیروهای پشتیبان ایشان به‌صورت واضح در فصول مربوطه تشریح شده، مهمترین نکات عبارت‌اند از: 1. داشتن آگاهی کافی و پیروی مجموعه قوانین مبارزه با دوپینگ. 2. در دسترس بودن و آمادگی برای ارائه نمونه در هر زمان. 3. احساس مسئولیت کامل ورزشکاران (Strict Liability) در برابر هر آنچه می‌خورند یا استفاده می‌کنند. 4. آگاه نمودن پزشک یا کادر درمانی نسبت به الزام عدم استفاده از مواد و روش‌های ممنوعه، 5. همکاری کامل در تحقیقات درباره تخلفات از قوانین مبارزه با دوپینگ. توجه داشته باشید که دوپینگ، تقلب و به نوعی بی‌احترامی به هم‌تیمی، رشته ورزشی و خود شما است. توصیه می‌شود همیشه پیش از مصرف هر دارو یا مکملی حتی وقتی که پزشکی آن را تجویز نموده باشد با متخصصین پزشکی ورزشی مشورت کنید و در بانک‌های اطلاعاتی ضد دوپینگ آنها را جستجو کنید. پزشکان غیرورزشی ممکن است از مقررات مبارزه با دوپینگ و ممنوعیت مصرف مواد و روش‌های ممنوعه برای ورزشکاران آگاهی کافی نداشته باشند، به‌علاوه در صورت کشف و ثبت تخلف از مقررات دوپینگ برای ورزشکار، ابراز آنکه پزشک دارو یا مکمل را تجویز نموده پذیرفته نیست و از شما رفع مسئولیت نمی‌کند. بسیار مراقب مصرف مکمل‌ها باشید و اگر از پاک بودن مکملی اطمینان کامل ندارید از مصرف آن خودداری کنید. مکمل ممکن است سهواً به مواد ممنوعه آلوده باشد یا در مواردی مواد ممنوعه آگاهانه به آنها افزوده شده باشد. توجه داشته باشید که مسئولیت کامل هر آنچه وارد بدن ورزشکار می‌گردد بر عهده او است و ابراز عدم اطلاع از آلودگی یا ممنوع بودن مواد یا روش‌ها در محاکم مبارزه با دوپیگ قابل قبول نیست، برای آنکه ناخواسته دوپینگی نشوید هر آنچه لازم است را انجام دهید. رژیم غذایی متعادل و سالم می‌تواند عملکرد ورزشی را بهبود دهد و تمام مواد مغذی و انرژی مورد نیاز را تأمین کند پس به برنامه‌های تغذیه‌ای مناسب تکیه کرده و برای دریافت مشاوره از متخصصین تغذیه ورزشی درنگ ننمایید. تولید، خرید و فروش، تلاش برای قاچاق، تجویز یا سعی بر مصرف یا حتی همراه داشتن هر ماده یا روش ممنوعه خلاف قوانین است لذا با این کارها حرفه خود را به خطر نیاندازید. اگر برای نمونه‌گیری انتخاب شدید هرگز از ارائه نمونه فرار نکنید، همچنین سعی نکنید که نمونه را دستکاری کنید. جعل، تعویض یا از بین بردن نمونه حین نمونه‌گیری، فرار، امتناع یا عدم تسلیم برای نمونه‌گیری هر کدام مصادیقی از تخلف از قوانین هستندکه موجب محرومیت ورزشی می‌شوند. اگر بنا به تشخیص پزشک، مصرف دارو یا روشی ممنوعه برای درمان بیماری شما تجویز شده باشد، می‌توانید درخواست صدور مجوز معافیت مصرف درمانی نمایید. به شرط آن که درمان مورد نظر منجر به افزایش عملکرد ورزشی نگردد و هیچ درمانی جایگزین دیگری برای آن بیماری در دسترس نباشد مجوز معافیت مصرف درمان با دوز مشخص و برای مدت معین برای شما صادر شود. برای اخد TUE لازم است درخواست معافیت مصرف درمانی خود را بسته به سطح ورزشکار (ملی یا بین‌المللی) به ستاد ملی کشور یا فدراسیون ورزشی بین‌المللی مربوطه ارائه نمایید. مقررات جدید آژانس بین‌المللی مبارزه با دوپینگ تحت عنوان کد 2021 و ترجمه مقررات جدید ایران‌نادو مطابق با کد 2021 از ابتدای ژانویه سال 2021 لازم‌الاجرا است. این مجموعه مقررات از زمان اجرا به مدت 5 سال تنها مقررات مبارزه با دوپینگ قابل استناد و اجرا در کشور خواهد بود و کلیه موارد مرتبط با نمونه‌گیری، صدور معافیت‌های درمانی، تخلفات و صدور احکام محرومیت بر مبنای این مجموعه مقررات انجام خواهد شد.
مقررات مبارزه با دوپینگ راهی برای حفظ سلامت، محافظ اورزش پاک و عاری از دوپینگ |
